Bàn chân bẹt – nhận biết để điều trị kịp thời

Bàn chân bẹt là hội chứng xảy ra ở cả trẻ em và người lớn, có thể gây đau nhức và ảnh hưởng đến việc đi lại. Trong bài viết bên dưới, hãy cùng tìm hiểu tất tần tật các thông tin về nguyên nhân, triệu chứng, cũng như cách điều trị hội chứng bàn chân bẹt.

I. Hội chứng bàn chân bẹt là gì?

Khi mới ra đời, đa số các trẻ sơ sinh đều có bàn chân bẹt bẩm sinh và đến khoảng 6 tuổi, vòm chân mới bắt đầu hình thành. Các vòm chân hoạt động giống như một chiếc lò xò, giúp phân bổ đều trọng lượng cơ thể lên chân và bàn chân trong lúc di chuyển.

Cấu trúc của vòm thường chắc chắn và linh hoạt để thích ứng với nhiều loại bề mặt khác nhau.

Bàn chân bẹt là tình trạng một hoặc cả hai bàn chân đều không có vòm nên khi đứng thẳng, các tấm đệm của bàn chân bị ép xuống đất và không thể nhìn thấy vòm. Hai bàn chân sẽ có xu hướng lăn vào bên trong những lúc đứng hoặc đi. Sau đây là ba loại bàn chân bẹt phổ biến:

• Bàn chân bẹt linh hoạt: Các vòm bàn chân sẽ xuất hiện khi không đứng thẳng và chúng sẽ biến mất khi dồn trọng lượng cơ thể lên bàn chân. Bàn chân bẹt linh hoạt ảnh hưởng đến cả hai bàn chân và có khuynh hướng chuyển biến xấu theo tuổi tác. Khi đó, gân và dây chằng ở vòm bàn chân có thể bị căng ra, rách và sưng lên.
• Bàn chân bẹt cứng: đây là tình trạng không xuất hiện vòm dù đang đứng (dồn trọng lượng vào bàn chân) hay đang ngồi (không có trọng lượng ở chân). Chân có thể có cảm giác đau, khó uốn cong bàn chân hoặc gặp khó khăn khi di chuyển sang hai bên.
• Bàn chân bẹt ở người lớn: Vòm bàn chân có thể bị sụp xuống bất ngờ, khiến bàn chân lật ra ngoài và bị đ Tình trạng này thường chỉ xảy ra ở một bàn chân.

II. Nguyên nhân dẫn đến bàn chân bẹt

Mặc dù, đa số trẻ em đều có biểu hiện bàn chân bẹt lúc chào đời, nhưng theo thời gian, vòm sẽ hình thành và phát triển bình thường. Nếu trẻ bị bệnh bàn chân bẹt và không phát triển vòm, nguyên nhân có thể là:

• Xương phát triển không đúng do một tình trạng nào đó như tật nứt đốt sống
• Bàn chân bẹt có thể bị di truyền từ cha mẹ sang con cái thông qua gen.

Ở người lớn, nguyên nhân dẫn đến tật bàn chân bẹt bao gồm:

• Gân bị yếu hoặc bị rách: Các đường gân hỗ trợ cho vòm bị rách hoặc yếu dần theo thời gian có thể gây ra hội chứng bàn chân bẹt.
• Viêm khớp dạng thấp: Tình trạng viêm khớp ngày càng nặng, dẫn đến biến dạng khớ Các dị tật có thể gây ra tình trạng vòm bị sụp bất thường.
• Xương bị gãy: Tổn thương xương ở giữa bàn chân có thể gây ra sụp vòm và chứng bàn chân bẹt.
• Tổn thương dây chằng: Dây chằng hỗ trợ cho xương nên khi chấn thương có thể ảnh hưởng đến khớp và gây ra hội chứng này.

III. Dấu hiệu nhận biết bàn chân bẹt từ sớm

Đau bàn chân là một trong những dấu hiệu phổ biến của bàn chân bẹt. Đây là hậu quả của việc căng cơ và giãn dây chằng trong thời gian dài. Bên cạnh đó, người bị bàn chân bẹt còn có thể gặp phải các cơn đau khớp, đầu gối và hông do tình trạng căng cơ bất thường gây ra.

Mặt khác, một số dấu hiệu giúp nhận biết tình trạng bàn chân bẹt ở trẻ em, bao gồm:

• Gót chân thường nghiêng ra ngoài nhiều
• Có sự thay đổi về dáng đi
• Khó di chuyển bàn chân từ bên này sang bên kia hoặc lên xuống
• Cảm thấy đau hoặc mềm ở bất cứ vị trí nào từ bàn chân đến đầu gối
• Đau hoặc gặp khó khăn khi mang giày

IV. Bàn chân bẹt ảnh hưởng đến sức khỏe ra sao? 

Bàn chân bẹt có thể ảnh hưởng đến tư thế đứng của một người khi người đó đi bộ, đứng yên hay chạy. Do đó, chúng có thể làm tăng khả năng phát triển các cơn đau ở hông, đầu gối và mắt cá chân. Ngoài ra, một số bộ phận vòm bàn chân, bắp chân, cẳng chân có thể bị đau do ảnh hưởng của hội chứng này.

Bàn chân bẹt cũng có thể trở thành nguyên nhân làm tăng nguy cơ mắc một số bệnh như:

• Viêm gân Achilles
• Viêm khớp ở mắt cá chân hoặc bàn chân
• Biến dạng ngón chân cái – Bunion
• Viêm cân gan chân, viêm dây chằng ở lòng bàn chân
• Viêm gân chày sau
• Nẹp ống chân

V. Bàn chân bẹt có chữa được không?

Trong một số trường hợp, xương không phát triển đúng cách, dẫn đến bé bị bàn chân bẹt từ khi sinh ra cho đến khi trưởng thành, các bác sĩ có thể sẽ kiểm tra và sử dụng phương pháp phẫu thuật để tách các xương hợp nhất. Ngược lại, đa số các trường hợp bàn chân bẹt còn lại đều không cần điều trị hoặc điều trị các triệu chứng bằng phương pháp không xâm lấn như:

• Thuốc chống viêm không steroid (NSAID)
• Nghỉ ngơi và chườm đá để giảm viêm
• Tập các bài tập kéo căng cơ để tăng cường sức mạnh của gân và cơ bắp, cải thiện tính linh hoạt, cũng như khả năng vận động của người bệnh
• Sử dụng các thiết bị hỗ trợ như dụng cụ chỉnh hình bàn chân, nẹp bàn chân hoặc đặt giày làm riêng.

Bên cạnh đó, nhằm ngăn ngừa các biến chứng do bàn chân bẹt tiến triển xấu gây ra như viêm khớp hoặc thoái hóa khớp, một số trường hợp có thể sử dụng Glucosamine trong quá trình điều trị.