Phong tê thấp là gì? Có điều trị được không?

Phong tê thấp hay dân gian quen gọi là phong thấp là một trong những vấn đề xương khớp thường gặp nhất hiện nay. Tuy bệnh phổ biến, nhưng không phải ai cũng hiểu biết rõ về tình trạng này, thậm chí có người còn nhầm lẫn sang những bệnh lý khác.

Chính vì lẽ đó mà việc nắm bắt đầy đủ kiến thức về phong thấp là yếu tố vô cùng quan trọng để nâng cao hiệu quả phòng ngừa và điều trị bệnh. Bài đọc sau sẽ làm rõ cho bạn phong tê thấp là gì, triệu chứng, đối tượng dễ mắc phải cùng các biện pháp phòng ngừa bệnh hiệu quả.

Giải mã phong tê thấp là gì, có nguy hiểm hay không?

Phong tê thấp thực chất là một dạng viêm đa khớp dạng thấp có liên quan đến yếu tố  tự miễn (tức là hệ miễn dịch cơ thể tấn công các tế bào khỏe mạnh) gây đau nhức, tổn thương đến nhiều cơ quan khác nhau, đặc biệt là các khớp.

Tổn thương dạng này thường có tính đối xứng (khớp ở tay hoặc chân trái bị đau thì khớp tương tự ở tay hoặc chân phải cũng có thể bị ảnh hưởng). Đây cũng là đặc điểm để bác sĩ phân biệt phong thấp với các dạng viêm khớp khác, chẳng hạn như thoái hóa khớp (OA – Osteoarthritis).

Nguyên nhân dẫn đến tình trạng này cho đến nay vẫn chưa được xác định rõ nhưng giới chuyên gia cho biết một số yếu tố nguy cơ như giới tính, tuổi tác, cân nặng và chế độ ăn uống có khả năng gây khởi phát bệnh lý này.

Tuy không gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến tính mạng nhưng cơn đau khớp do phong thấp thường khiến người bệnh cảm thấy khó chịu vô cùng, ảnh hưởng không ít đến công việc, sinh hoạt thường nhật.

Chưa kể, nếu không sớm phát hiện và có biện pháp can thiệp kịp thời, người bệnh sẽ có khả năng bị teo cơ, biến dạng khớp rồi mất dần chức năng vận động. Bệnh tiến triển còn để lại nhiều di chứng tại các cơ quan khác như tim, phổi, gan. Sản phụ mắc bệnh này được cho là có nguy cơ dễ sinh non hơn bình thường.

Người bị phong tê thấp thường có những biểu hiện gì?

Như vừa trình bày, ngoài dấu hiệu đau nhức xương khớp, người bệnh còn có những triệu chứng lâm sàng khác tùy theo căn nguyên gây bệnh cũng như thể trạng của mỗi cá nhân. Nhìn chung, các biểu hiện thường gặp nhất của phong tê thấp bao gồm:

• Cơn đau khớp âm ỉ hoặc dữ dội kèm theo hiện tượng sưng, nóng tại một hay nhiều khớp. Cảm giác đau xuất hiện nhiều ở tay, chân, cột sống và có xu hướng lan sang những khớp lân cận
• Người bệnh thường thấy tê bại cả khớp xương và bắp thịt, nhất là vào buổi sớm mới thức dậy, trời trở lạnh hoặc khi không vận động trong thời gian dài
• Có tiếng “răng rắc”, “lục khục” phát ra tại khớp nếu đứng, ngồi quá lâu
• Đau nhức kéo dài khiến bệnh nhân mệt mỏi, suy kiệt rồi dẫn đến chán ăn, mất ngủ
• Người bị phong thấp nặng đôi khi không thể co duỗi khớp được, ngón tay có dạng “cổ ngỗng” hoặc “cánh hoa bị bẻ cong”

Bên cạnh biểu hiện tại khớp, khoảng 40% người bị viêm khớp dạng thấp nói chung hay phong tê thấp nói riêng cũng có thể gặp phải những triệu chứng khác như:

• Sốt
• Tay, chân ra mồ hôi nhiều
• Nổi các hạt dưới da (kích thước chừng 0,2 – 3cm, chủ yếu tại khớp khuỷu tay, gót chân, đầu gối
• Hội chứng giảm tiết dịch bao gồm các hiện tượng như khô mắt, khô miệng
• Tim nhanh, loạn nhịp
• Thiếu máu…

Ai là đối tượng dễ mắc bệnh phong thấp nhất?

Phong tê thấp không từ một ai, kể cả người trẻ vẫn có nguy cơ mắc bệnh này. Sau đây là những đối tượng có nguy cơ cao dễ bị phong thấp:

• Nữ giới trong độ tuổi từ 30 – 50 có nguy cơ bị bệnh cao gấp 3 lần so với nam giới
• Người nghiện hút thuốc bởi thuốc lá có thể kích hoạt các yếu tố miễn dịch bất thường ở những người mang gen liên quan đến bệnh. Chưa kể, việc hút thuốc ở người bị phong tê thấp còn làm tăng mức độ trầm trọng của bệnh, giảm khả năng phục hồi và hiệu quả điều trị của một số thuốc
• Người lao động tiếp xúc nhiều với các chất độc hại như amiăng hoặc silica khả năng cao dễ mắc bệnh phong thấp hơn. Bằng chứng là nghiên cứu khoa học về ảnh hưởng của các vụ khủng bố tại trung tâm thương mại cho thấy, các nhân viên tiếp xúc nhiều với không khí từ những nơi bị sụp đổ có nguy cơ khởi phát bệnh tự miễn cao hơn bình thường
• Phong tê thấp thường thấy ở người thừa cân, béo phì (nhất là phụ nữ từ 55 tuổi trở xuống). Sở dĩ như vậy là vì cân nặng quá khổ sẽ khiến cơ thể phải gánh tải áp lực lớn từ đó khiến các khớp và sụn suy yếu dần và không đủ sức chống đỡ
• Những đối tượng có người nhà mắc bệnh phong thấp thì nguy cơ mắc bệnh này cũng rất cao.

Mách bạn các biện pháp phòng ngừa phong tế thấp hiệu quả

Bạn hãy áp dụng ngay những lời khuyên sau để phong tê thấp thôi không làm phiền cuộc sống của bạn:

• Đảm bảo ăn uống đủ chất, tăng khẩu phần rau xanh cũng như các loại thực phẩm giàu canxi. Tránh xa những món ăn có hại cho xương khớp hay tác động xấu đến hệ miễn dịch như: thực phẩm giàu chất béo, đường, muối, chất bảo quản…
• Tích cực rèn luyện thể dục thể thao là cách tốt nhất để tăng cường miễn dịch và ngăn các vấn đề xương khớp. Bạn có thể lựa chọn và thay đổi linh động giữa các loại hình luyện tập cường độ nhẹ như: đi bộ, bơi lội, yoga… Nhưng trước khi tập, bạn phải chú ý khởi động trước và cân nhắc bộ môn phù hợp với độ tuổi và thể trạng sức khỏe của bản thân
• Phòng tránh phong tê thấp bằng việc loại bỏ những thói quen không tốt như nằm nghỉ quá lâu trên giường, nhấc vật nặng đột ngột, sử dụng rượu, bia, thuốc lá…
• Tạo thói quen khám sức khỏe định kỳ 6 tháng/lần nhằm phát hiện và xử lý kịp thời những vấn đề sức khỏe có thể xảy đến.

Bạn lưu ý rằng bệnh lý này thường có xu hướng xuất hiện tại các khớp nhỏ trước (đặc biệt là khớp bàn, ngón). Vậy nên, nếu thấy có những biểu hiện bất thường nào xảy ra tại những vị trí này thì hãy đến ngay cơ sở y tế gần nhất để kiểm tra nhé.

Tham vấn y khoa: BS. Nguyễn Thường Hanh